2022-05-11 06:00:00 
Dobór trwałego i estetycznego cokołu
Dolna część ścian zewnętrznych, czyli cokół, jest często wyodrębniana poprzez inne wykończenie, co pozwala na optyczne przełamanie monotonii elewacji. Jednak cokół jest narażony na wiele czynników zewnętrznych, takich jak rozpryski wody opadowej, zalegające zaspy śniegu, zachlapania oraz uszkodzenia mechaniczne. Dlatego materiały używane do jego wykończenia powinny cechować się niską nasiąkliwością, dużą wytrzymałością i łatwością czyszczenia.
O formie wykończenia cokołu warto pomyśleć już na etapie projektowania budynku, ponieważ niektóre rozwiązania mogą wymagać szerszych fundamentów lub uskoku na elewacji. Ważne jest również dobranie odpowiedniej technologii budowy ścian zewnętrznych:
- Ściany jednowarstwowe: cokół wykańcza się tynkiem.
- Ściany dwuwarstwowe: najczęściej stosuje się okładziny.
- Ściany trójwarstwowe: cokół można wykonać z cegły lub kamienia.
Wysokość cokołu powinna być dostosowana do poziomu izolacji przeciwwilgociowej na ścianach i podłodze parteru, choć nie jest to konieczne. Praktyka budowlana sugeruje, że cokół zazwyczaj sięga do wysokości 40-60 cm od powierzchni gruntu. Niższy cokół nie zapewni odpowiedniej ochrony, natomiast zbyt wysoki może negatywnie wpłynąć na estetykę budynku.
Cokół cofnięty czy wysunięty?
Cokół budynku, ze względów funkcjonalnych, powinien być cofnięty o 2-3 cm od płaszczyzny elewacji. Takie rozwiązanie umożliwia swobodny spływ wody, ułatwia samooczyszczanie oraz zapobiega wnikaniu wilgoci pod warstwę wykończeniową.
Aby dodatkowo zabezpieczyć cokół przed zaciekiem wody, na jego brzegu warto utworzyć kapinos, nos lub rowek od spodu. Te elementy konstrukcyjne skutecznie zapobiegają „pełzaniu wody” po poziomej powierzchni cokołu, kierując ją z dala od ścian budynku.
Cokół cofnięty jest zdecydowanie bardziej praktyczny ze względu na swoje liczne zalety:
- Lepsze odprowadzanie wody: umożliwia skuteczny spływ wody deszczowej.
- Samoczyszczenie: cofnięcie cokołu sprzyja utrzymaniu go w czystości.
- Ochrona przed wilgocią: zmniejsza ryzyko wnikania wilgoci pod warstwę wykończeniową, co przekłada się na trwałość elewacji.
Możemy zdecydować się na wykonanie cokołu wysuniętego głównie wtedy, gdy zależy nam na uzyskaniu określonej formy architektonicznej lub gdy konstrukcja istniejących ścian uniemożliwia jego utworzenie w stosunku do wyższej powierzchni elewacji.
Przy takim rozwiązaniu konieczne jest szczególnie staranne uszczelnienie styku obmurówki z pokryciem ścian nadziemia oraz zapobieżenie zaleganiu wody na półce cokołowej, wykonanej z materiałów wodoodpornych i mrozoodpornych.
Czego użyć do tworzenia cokołów?
Do ochrony cokołów stosuje się pokrycia tynkarskie, okładziny z ceramiki, kamienia lub dekoracyjnego betonu, a także obmurówki, głównie klinkierowe. W zależności od planowanego sposobu wykończenia, musimy skoordynować prace związane z wykonaniem całej elewacji domu, a czasem nawet już podczas prac fundamentowych.
Tynkarskie pokrycia dekoracyjne cokołów
Dawniej popularnym sposobem wykończenia cokołu było nakładanie płukanej obrzutki cementowej z dodatkiem grysu kamiennego. Taka powierzchnia była szorstka i odporna na wodę, lecz trudna do utrzymania w czystości i miała ograniczone walory estetyczne. Obecnie tradycyjne pokrycia zastępowane są przez polimerowe tynki mozaikowe, dostępne w szerokiej gamie kolorystycznej i różnorodnej ziarnistości.
Tynk mozaikowy można nakładać na surową ścianę z betonu, ceramiki czy silikatów, po uprzednim wyrównaniu, a także na odpowiednio przygotowane ocieplenie styropianowe. W przypadku ściany jednowarstwowej uzyskuje się jednopłaszczyznową elewację (bez uskoku cokołu), chyba że ściany nadziemia zostały wysunięte w stosunku do fundamentowych.
W technologii ściany dwuwarstwowej cofnięcie cokołu uzyskuje się poprzez zastosowanie ocieplenia o różnej grubości (różnica 2-4 cm). Nakładanie tynku mozaikowego polega na równomiernym rozprowadzeniu masy tynkarskiej o grubości kilku milimetrów za pomocą stalowej pacy.
Wybór okładziny cokołowej
Do pokrycia cokołów używa się płytek ceramicznych (gres, klinkier), kamiennych lub betonowych. Ważna jest grubość okładziny – cienkie płytki (do 2,5 cm) można układać metodą klejenia, natomiast grubsze wymagają oparcia (wspornika) i mocowania za pomocą kotew. Płytki gresowe o grubości do 10 mm można przyklejać zarówno na surowym murze, jak i na warstwie ociepleniowej.
Styropian powinien być mocowany mechanicznie, oprócz klejenia, przy użyciu 6 kołków na metr kwadratowy. Kołki muszą przechodzić przez wtopioną siatkę zbrojącą. Do przyklejania należy używać kleju elastycznego, nakładając go zarówno na płytkę, jak i na podłoże. Zapewnia to przymocowanie na całej powierzchni bez pozostawiania wolnych przestrzeni, gdzie mogłaby gromadzić się woda.
Starannie spoinowanie przy użyciu elastycznej zaprawy fugującej zapobiega wnikaniu wody. Płytki gresowe charakteryzują się znikomą nasiąkliwością, dużą odpornością na zabrudzenie oraz wysoką wytrzymałością mechaniczną.
Płytki klinkierowe imitujące ceglany mur mają grubość do 15 mm i układa się je w taki sam sposób jak płytki gresowe.
Spoinowanie klinkieru jest bardziej pracochłonne, ponieważ wymaga użycia specjalnych zapraw, które nie mogą zabrudzić powierzchni, a fugi muszą być starannie ukształtowane.
Alternatywnym sposobem na utworzenie cokołu imitującego klinkier jest użycie paneli z płytkami klinkierowopodobnymi, mocowanymi na warstwie ocieplenia lub konstrukcji montażowej z PVC. Zaletą tego rozwiązania jest łatwy i szybki montaż metodą klejenia bądź mocowania na konstrukcji rusztowej.
Płytki kamienne i betonowe imitujące naturalny kamień, jeśli mają grubość nie większą niż 2,5 cm, mogą być układane metodą klejenia, podobnie jak płytki gresowe i klinkierowe.
Podczas układania na warstwie ociepleniowej podłoże należy pokryć siatką zbrojącą w dwóch warstwach, a liczbę kołków mocujących zwiększyć do 8 sztuk na metr kwadratowy.
Przy wysokości cokołu przekraczającej 1 metr, pierwszy rząd płytek powinien opierać się na listwie startowej (konsoli).
W przypadku głęboko fakturowanej powierzchni, która utrudnia spoinowanie (szczególnie spoin pionowych), fugi można wypełniać silikonem aplikowanym z pistoletu.
Porowate kamienie, takie jak wapienie i piaskowce, należy zaimpregnować środkiem hydrofobizującym, który chroni przed zabrudzeniem i wietrzeniem (kruszeniem się) materiału w zanieczyszczonym powietrzu.
Wielkowymiarowe płyty kamienne o grubości od 4 cm wymagają montażu z użyciem specjalnych kotew montażowych, które podtrzymują płyty dzięki rowkom uformowanym w bokach.
Przy mocowaniu do ściany z ociepleniem często konieczne jest wykonanie systemowej podkonstrukcji wsporczej.
Wymiary płyt zazwyczaj odpowiadają wysokości cokołu, co pozwala na ułożenie ich w jednym rzędzie.
Charakterystyka Cokołów Murowanych
Cokoły murowane są stosowane w domach ze ścianami trójwarstwowymi, gdzie szeroki fundament umożliwia budowę ścianki elewacyjnej zarówno w części cokołowej, jak i wyżej. W strefie cokołowej używa się cegły klinkierowej, dekoracyjnych bloczków betonowych oraz kamienia polnego lub łupanego.
Do murowania cokołu z cegły klinkierowej należy używać specjalnej zaprawy, która chroni przed powstawaniem wykwitów solnych, lub zaprawy "bez fugowania", umożliwiającej równoczesne murowanie i kształtowanie spoin.
Budowa cokołu z kamienia jest bardzo pracochłonna, głównie ze względu na konieczność precyzyjnego dobierania i dopasowywania poszczególnych elementów, aby uzyskać możliwie najwęższe spoiny.
Autor: Redakcja BudownicwoB2B.pl
Opracowanie: Klaudia Tomaszewska
Zdjęcie otwierające: właściciel domu, archiwum budujemydom.pl
Komentarze