Jak wymienić grzejnik?

Nowy grzejnik a instalacja c.o.

Wybierając rodzaj grzejnika musimy uwzględnić wymagania, jakie stawia cały system ogrzewania i możliwości jego zamontowania. W nowych instalacjach lub poddawanych gruntownej wymianie można oczywiście łatwo dostosować do prawidłowej współpracy poszczególne elementy układu grzewczego, przy czym już na etapie rozprowadzania instalacji powinniśmy wybrać określony rodzaj i wielkość grzejnika. Natomiast przy ograniczeniu się jedynie do wymiany samego grzejnika musimy dopasować go do istniejącej instalacji pod względem funkcjonowania i podłączenia.

Istotne będzie ustalenie, w jakim systemie pracuje instalacja, przy jakich temperaturach zasilania i powrotu, jak doprowadzone są rury przyłączeniowe i w jakim rozstawie. Instalacje grzewcze mogą pracować w systemie otwartym lub zamkniętym, z obiegiem grawitacyjnym bądź pompowym.

System otwarty z bezciśnieniowym naczyniem wzbiorczym sprzyja korozji elementów układu grzewczego i nie powinny być w nim instalowane grzejniki o stosunkowo niskiej odporności korozyjnej. Również sposób wymuszenia cyrkulacji wody w obiegu grzewczym ma istotny wpływ na dobór rodzaju grzejnika.

W obiegach grawitacyjnych zbyt duże opory przepływu przez grzejnik mogą powodować, że nie uzyska on zakładanej wydajności. Dlatego nie powinny być w takich układach instalowane grzejniki o małych przekrojach przepływu wody grzejnej.

Ze względu na łatwość podłączenia nowego grzejnika do starej instalacji, powinniśmy wybrać taki, który ma układ i rozstaw podłączeń taki sam jak poprzedni grzejnik. Oczywiście istniejące podłączenia można przerobić, ale jest to dość kłopotliwe i niekiedy mogą pojawić się problemy z odpowietrzeniem instalacji.

Jaki grzejnik wybrać?

Uwzględniając wymagania, jakie powinien spełniać grzejnik przystosowany do pracy w istniejącej instalacji grzewczej, przy jego doborze należy kierować się poniższymi własnościami poszczególnych ich rodzajów.

• Grzejniki płytowe - płaska konstrukcja nie zajmuje wiele miejsca, ułatwia utrzymanie w czystości i zapewnia przekazywanie znacznej ilości ciepła na drodze promieniowania. Należy montować je w instalacjach w obiegach zamkniętych ze względu na ograniczoną odporność korozyjną blachy stalowej, z jakiej są wykonane oraz w instalacjach pompowych, gdyż niewielkie przekroje kanałów wewnętrznych stawiają znaczne opory przepływu. Pod względem montażowym grzejniki te mogą być przystosowane do połączenia bocznego lub dolnego.
  
  

  Grzejnik płytowy therm-x2® Line-K. Fot. Kermi.
• Grzejniki członowe aluminiowe - składają się z połączonych ze sobą żeberek aluminiowych, tworzących zestawy o wymaganej mocy grzewczej. Wykończone lakierem lub pasywowane powierzchnie nie wymagają już malowania, a ukształtowane w nich kanały cyrkulacyjne zapewniają odpowiednie ukierunkowanie strumienia ciepłego powietrza. Nadają się szczególnie do montażu w starych, grawitacyjnych instalacjach grzewczych, gdyż duże przekroje wewnętrzne oraz standardowy rozstaw końcówek przyłączeniowych umożliwia łatwe zastąpienie starych grzejników żeliwnych.
  
  

  Grzejnik członowy aluminiowy. Fot. Armatura Kraków.
• Grzejniki konwektorowe - elementem grzejnym jest w nich nagrzewnica w formie pętli połączonej z radiatorem. Na zewnątrz element grzejny osłania obudowa, która umożliwia wytworzenie ciągu - cyrkulacji ogrzanego powietrza. Odmianą grzejników konwektorowych są grzejniki kanałowe umieszczane w podłodze, np. pod oknami tarasowymi. Zaletą tego rodzaju grzejników jest niska temperatura obudowy, co chroni przed ewentualnym poparzeniem przy pracy w instalacji wysokotemperaturowej. Grzejniki konwektorowe należy instalować w instalacjach zamkniętych, ciśnieniowych. Sposób ich podłączenia do instalacji jest podobny jak w przypadku grzejników płytowych.
  
  

  Grzejnik konwektorowy stojący Verano-konwektor®. Fot. Verano.
• Grzejniki ozdobne - łączą funkcje grzewcza i dekoracyjną. Produkowane są w różnorodnych formach, jako np. ścianki grzewcze, płyty kamienne czy wręcz artystyczne konstrukcje przestrzenne. Popularnym produktem są grzejniki łazienkowe w formie drabinki umożliwiającej, np. suszenie ręczników. Można w nich zamontować grzałkę elektryczną, dzięki czemu poza sezonem grzewczym uzyskamy niezależne dogrzewanie łazienki.
  
  

  Grzejnik pionowy dekoracyjny. Fot. Jaga.

Podłączenie grzejnika

Grzejniki powinny być podłączane do instalacji w taki sposób, aby wewnętrzny przepływ wody odbywał się przez całą ich powierzchnię. Grzejniki z podłączeniem bocznym mają cztery króćce przyłączeniowe umieszczone w narożnikach, a prawidłowe podłączenie powinno być wykonane z jednego boku - u góry zasilanie a na dole powrót lub w układzie krzyżowym - zasilanie u góry z jednego boku, a powrót u dołu z przeciwnej strony. Zwłaszcza w ten sposób powinny być podłączane długie grzejniki (powyżej 1,5 m).

Schemat podłączenia grzejnika bocznego jednostronnego.

Schemat podłączenia grzejnika bocznego krzyżowego.

Grzejniki z podłączeniem dolnym mają wbudowany zawór grzejnikowy umożliwiający bezpośrednie założenie głowicy termostatycznej. Przy ich montażu należy zwrócić uwagę, który króciec podłączenia dolnego jest zasilającym, a który powrotnym - bywają różne konfiguracje zależnie od producenta.

Od dołu możemy podłączyć grzejnik, jeśli rury instalacyjne prowadzone są w podłodze lub w ścianie tuż nad podłogą. Do podłączenia wykorzystujemy tzw. konsolę przyłączeniową z wbudowanymi zaworami odcinającymi na zasilaniu i powrocie.

Schemat podłączenia grzejnika dolnego bezpośredniego.

Grzejniki pracujące w zamkniętym obiegu grzewczym powinny być wyposażone w odpowietrzniki, umożliwiające wypuszczenie powietrza i gazów z instalacji. Powietrze w instalacji sprawia, że przez część grzejnika nie przepływa woda, co objawia się chłodną powierzchnią, słyszalnym bulgotaniem.

Zapowietrzenie sprzyja też korozji wewnętrznej. Odpowietrzniki należy tez umieścić w najwyższym punkcie instalacji, jeśli rury prowadzone są powyżej grzejników. W miejscach trudno dostępnych najlepiej zamontować odpowietrzniki samoczynne - pływakowe.

Regulacja grzejnika

Zamontowany grzejnik powinniśmy poddać tzw. wstępnej regulacji dostosowującej przepływ wody do założonej mocy grzewczej. Brak takiej regulacji uniemożliwi równomierny przepływ przez poszczególne grzejniki, gdyż w wyniku oporów przepływu i różnej wysokości zamontowania grzejników zmienia się ciśnienie doprowadzanej do nich wody.

W efekcie mogą wystąpić znaczne różnice w efektywności ogrzewania - bliżej kotła grzejniki będą gorące, a najbardziej oddalone ledwie ciepłe.

Regulację wstępną umożliwia zawór grzejnikowy tzw. podwójnej regulacji, dzięki czemu zmieniając jego nastawy odpowiednio, dławimy przepływ wody przez grzejnik. Stopień zdławienia powinien wynikać z projektu instalacji grzewczej, ale w małych obiegach najczęściej przeprowadzamy to metodą prób, mierząc różnicę temperatury na zasilaniu i powrocie każdego grzejnika.

Powinna ona odpowiadać założonym parametrom pracy kotła, np. 60/50/20. Zbyt duża różnica może spowodować niedogrzanie pomieszczenia, natomiast zbyt mała powoduje spadek sprawności kotła. Natomiast bieżącą regulację temperatury w pomieszczeniu zapewnia zamontowana na zaworze grzejnikowym głowica termostatyczna.

Głowica termostatyczna ze skalą temperatury. Fot. Imi-Hydronic.

Są one obecnie standardowym wyposażeniem grzejnika i umożliwiają utrzymanie nastawionej temperatury niezależnie od warunków zewnętrznych. Dzięki reagowaniu na zmiany temperatury otoczenia i odpowiednio zamykają lub otwierają dopływ wody grzejnej. W sprzedaży dostępne są głowice o różnych formach stylistycznych pasujących do wystroju wnętrza, ale należy zwrócić uwagę, czy można je będzie zamontować na konkretnym typie zaworu grzejnikowego.

Dlatego, jeśli kupujemy nowy zawór grzejnikowy, to warto od razy dobrać do niego pasującą głowicę. W okresie letnim głowicę nastawiamy na maksymalną temperaturę lub zdejmujemy. Zmniejsza to ryzyko jej uszkodzenia, gdy nadmiernie wzrośnie temperatura otoczenia.

Autor: Redakcja BudownicwaB2B
Zdjęcie otwierające: Kermi
Zdjęcia w tekście: Kermi, Armatura Kraków, Verano, Jaga, Imi-Hydronic