Jak układać ogrzewanie podłogowe?

Dlaczego ogrzewanie podłogowe?

Przy ogrzewaniu grzejnikami, oprócz bezpośredniego promieniowania ciepła z ich powierzchni, występuje również cyrkulacja powietrza w pomieszczeniu, co w efekcie powoduje zbieranie się ciepłego powietrza pod sufitem i niższej temperatury przy podłodze. Zjawisko to jest szczególnie dokuczliwe, gdy grzejniki nie są umieszczone pod oknem lub pomieszczenie jest bardzo wysokie.

Natomiast przy ogrzewaniu podłogowym, powietrze w miarę wzrostu temperatury powoli się ochładza, co pozwala na nastawienie nieco niższej temperatury w pomieszczeniu przy zachowaniu komfortu cieplnego. Możemy więc liczyć na pewne oszczędności w kosztach ogrzewania.

Kolejna zaleta ogrzewania podłogowego to brak jakichkolwiek widocznych elementów grzejnych, których lokalizacje musielibyśmy brać pod uwagę przy urządzaniu wnętrza. Szczególnie w pomieszczeniach z dużymi, sięgającymi podłogi oknami nie ma gdzie umieścić tradycyjnych grzejników i tu z pewnością korzystne będzie zamontowanie ogrzewania podłogowego.

Również w pomieszczeniach wysokich, otwartych od góry aż po dach, podłogówka będzie dobrym rozwiązaniem. Taki system ogrzewania będzie konieczny, jeśli do ogrzewania wykorzystamy pompę ciepła. Jej efektywna praca wymaga dostarczania wody grzewczej o możliwie niskiej temperaturze i tylko ogrzewanie podłogowe może zapewnić optymalne warunki pracy tego systemu.

Kiedy decydować o montażu ogrzewania podłogowego?

Instalacja ogrzewania podłogowego wymaga odpowiedniego przygotowania podkładów podłogowych, a przede wszystkim uwzględnienia zwiększonej ich grubości w porównaniu ze zwykłą podłogą. Dlatego decyzję o zainstalowaniu ogrzewania podłogowego powinniśmy podjąć już na etapie budowy stanu surowego domu.

Umożliwi to ustalenie poziomów podłóg z uwzględnieniem niezbędnej izolacji cieplnej grubszych warstw wylewek podłogowych. W domach jednorodzinnych ogrzewanie podłogowe łączone jest często z innym systemem przekazywania ciepła, np. z grzejnikami instalowanymi w części pomieszczeń, kominkiem i może funkcjonować jako niezależne źródło ciepła lub współpracować z innymi.

Wybór rozwiązania zależy od planowanego źródła ciepła, układu pomieszczeń oraz ich przeznaczenia, a popularne systemy to:

Wszędzie podłogówka - takie rozwiązanie stosowane jest głównie przy wykorzystywaniu niskotemperaturowych źródeł ciepła, a więc przede wszystkim do współpracy z pompą ciepła i kotłami kondensacyjnymi. Jednak przy braku innych źródeł ciepła trudno będzie szybko podwyższyć temperaturę w pomieszczeniach, np. po powrocie z ferii zimowych i przy skrajnie niskich temperaturach zewnętrznych pomieszczenia mogą być niedogrzane.

System mieszany - najczęściej spotykane rozwiązanie, w którym część pomieszczeń ogrzewana jest podłogowo, a część za pomocą tradycyjnych grzejników. W takim przypadku ogrzewanie podłogowe instalujemy głównie w salonie, kuchni, korytarzu, a sypialnie ogrzewane są grzejnikami. Natomiast w łazience układane są często elektryczne kable grzejne pozwalające na uzyskanie efektu ciepłej podłogi niezależnie od funkcjonowania ogrzewania podstawowego.

Ogrzewanie podłogowe a rodzaj posadzki

Choć przy ogrzewaniu podłogowym temperatura powierzchni podłogi nie jest wysoka - max 28°C dla pomieszczeń mieszkalnych i 32°C dla łazienki - to jednak ma to wpływ na trwałość pokryć podłogowych. Na efektywność ogrzewania wpływa również powierzchnia zajmowana przez rury grzewcze.

Najczęściej będzie ona mniejsza niż wymiary pomieszczenia, gdyż rur nie powinno się układać, np. pod niskimi meblami, gdyż ogranicza to emisję ciepła i prowadzi do miejscowego przegrzania. Przy wstępnej ocenie potrzebnej mocy grzewczej można przyjmować, że przewidujemy ok. 80% powierzchni zajmowanej przez ogrzewanie.

Jeśli podłoga pokryta będzie płytkami ceramicznymi, to gwarantuje wysoką stabilność pokrycia, a taka posadzka najlepiej przekazuje ciepło do pomieszczenia, zatem rury można układać w większych odstępach lub przy wykorzystywaniu do ogrzewania pompą ciepła będzie ona mogła pracować przy niższej temperaturze wody w obiegu grzewczym.

Elektryczne ogrzewanie podłogowe instalujemy najczęściej w łazience. Fot. Elektra.

Natomiast wszystkie posadzki drewniane i drewnopochodne, ze względu na specyficzne cechy tego materiału, nie gwarantują, że z czasem nie pojawią się szpary, odkształcenia. Drewno jest też złym przewodnikiem ciepła i w zależności od grubości paneli czy parkietu zmniejszy się o 20-50% emisja ciepła w porównaniu z posadzką z płytek ceramicznych.

Jeszcze większy spadek przekazywania ciepła wystąpi, gdy na podłodze ogrzewanej ułożymy grubą wykładzinę dywanową. Trzeba więc zawczasu ustalić, jak zamierzmy pokryć podłogę, gdyż ma to wpływ na odpowiednie zaprojektowanie instalacji.

Przykładowo przy parametrach pracy instalacji 40/30/20°C, 1 m2 podłogi pokrytej płytkami ceramicznymi emituje ok. 60 W mocy grzewczej, ale ułożenie parkietu grubości 22 mm zmniejszy moc ogrzewania do ok. 30 W/m2.

W dużych pomieszczeniach można zastosować rozwiązanie kompromisowe między ogrzewaniem podłogowym, a drewnianą posadzką np. przez ułożenie pokrycia ceramicznego wzdłuż ścian a na środku pozostawić podłogę bez ogrzewania z parkietem.

Co jest potrzebne do montażu ogrzewania podłogowego?

System przekazywania ciepła w wodnym ogrzewaniu podłogowym składa się z rur ułożonych w jastrychu podłogowym, rozdzielacza, do którego podłącza się poszczególne pętle rur grzewczych oraz układu sterowania dostosowanego do pozostałej części instalacji grzewczej. Rury - obecnie w ogrzewaniu podłogowym wykorzystuje się rury tworzywowe o średnicy 16 mm - z powłoką ochronną zabezpieczającą przed dyfuzją (przenikaniem) przez ścianki rury tlenu zawartego w powietrzu.

Najczęściej instalowane są rury polipropylenowe z powłoką antydyfuzyjną lub rury warstwowe z polietylenu sieciowanego oznaczane symbolem PEX-Al-PE.

Do izolacji cieplnej najczęściej wykorzystuje się zwykłe płyty styropianowe odmiany EPS 100, przy czym przy grubości ponad 10 cm warto układać je dwuwarstwowo z płyt o mniejszej grubości i z przesunięciem styków.

Do izolacji cieplnej wykorzystuje się zazwyczaj płyty styropianowe EPS 100. Fot. Termo Organika.

Folia izolacyjna zapobiega wnikaniu betonu w szczeliny między ociepleniem, co pogarszałoby izolację cieplną. Najczęściej wykorzystuje się zwykłą folię budowlaną, ale producenci systemów oferują również folie z zaznaczonym rastrem ułatwiającym równe ułożenie rur.

Jako elementy mocujące używane są listwy montażowe pozwalające na równoległe prowadzenie rur w stałych odstępach oraz spinki do zamocowań punktowych. Listwy umieszcza się w miejscach zagięcia rur i w odstępach co ok. 1,5 m na prostych ich odcinkach.

Rozdzielacz służy do podłączenia poszczególnych pętli rur grzewczych. Liczba sekcji rozdzielacza powinna odpowiadać liczbie utworzonych pętli. Składa się z dwóch belek podłączeniowych odpowiednio dla końcówek zasilających i powrotnych.

Rozdzielacz mosiężny na profilu 1” z układem mieszającym do ogrzewania podłogowego. Fot. Kan.

Na belce montowane są też części regulacyjno-kontrolne, np. rotametry - mierniki przepływu czynnika grzewczego umożliwiające pomiar w poszczególnych pętlach i sprawdzenie jego prawidłowości w porównaniu z założeniami projektowymi oraz zawory.

Zawór mieszający - jego zadaniem jest regulacja temperatury wody wchodzącej do rur grzewczych poprzez odpowiednie domieszanie gorącej wody dopływającej z kotła. Zawór ten sterowany jest napędem elektrycznym i współpracuje z termostatem pozwalającym na ustawienie wymaganej temperatury.

Pompa cyrkulacyjna - woda w ogrzewaniu podłogowym musi przepływać niezależnie od cyrkulacji w obiegu kotłowym, konieczne jest więc zamontowanie dodatkowej pompy. Jej wydajność dobiera się w zależności od łącznej długości rur grzewczych. Ze względu na to, że w praktyce pracuje ona trybie ciągłym, powinna mieć sterowanie elektroniczne.

Szafka rozdzielaczowa - pozwala na estetyczne ukrycie rozdzielacza i aparatury sterującej pracą ogrzewania podłogowego. Wbudowywana jest w ścianę lub montowana jako nawierzchniowa i zamykana drzwiczkami.

Jak układać ogrzewanie podłogowe?

Pierwszą warstwę podłogową układa się ze styropianu odmiany EPS 100 lub polistyrenu ekstrudowanego o grubości co najmniej 20 cm, gdy podłoga znajduje się na gruncie bądź nad nieogrzewanym pomieszczeniem albo 5 cm, jeśli kładziemy ją na stropie międzypiętrowym, a na ociepleniu rozkłada się folię.

Kolejny etap to umocowanie listew montażowych rur według zaprojektowanego ich rozmieszczenia.

Najczęściej stosuje się zygzakowe rozmieszczenie rur, gdyż łatwiej wtedy uzyskać miejscowe ich zagęszczenie, np. w pobliżu okien, drzwi wejściowych. Układ ślimakowy, choć zapewnia bardziej równomierny rozkład temperatury podłogi, jest rzadziej stosowany. Poszczególne pętle montowane są z jednego odcinka rury i podłączane bezpośrednio do rozdzielacza.

Jeśli jastrych wymaga dylatowania powierzchni, w miejscu ich przebiegu na rurach umieszcza się odcinki ochronne z tzw. peszla. Przed wykonaniem wylewki należy sprawdzić instalację pod względem szczelności, a w rurach utrzymywać ciśnienie robocze i nie mogą być narażone na uszkodzenia.

Trzeba więc zapewnić możliwość przejazdu taczkami po podeście podpartym, np. styropianowymi płytami, jeśli wylewka nie będzie tłoczona przez pompę. Grubość jastrychu cementowego to przynajmniej 6 cm, a anhydrytowy może być nieco cieńszy.

Jastrych musi być wykonany jako "pływający" - oddylatowany od ścian, słupów wkładką elastyczną. Uruchomienie ogrzewania może nastąpić po ok. trzech tygodniach od wylania jastrychu, przy czym przyrost dzienny temperatury podłoża nie powinien być wyższy niż 5°C. Przed ostatecznym ułożeniem posadzki należy sprawdzić wilgotność wylewki, która nie powinna przekraczać 3%.

Autor: Redakcja BudownicwaB2B
Zdjęcie otwierające: Rettig Heating
Zdjęcia w tekście: Elektra, Termo Organika, Kan
Film w tekście: Ferro, TV Budujemy Dom dla Rettig Heating