Woda z własnego ujęcia

O sposobie dostarczenia wody do domu powinniśmy pomyśleć już na etapie przygotowań do budowy, gdyż będzie ona niezbędna do prowadzenia robót budowlanych. Zależnie od warunków miejscowych będziemy mogli podłączyć się do sieci wodociągowej bądź wybudować własną studnię. Jeśli podczas użytkowania domu zamierzamy korzystać z własnego źródła wody, powinniśmy zadbać o jej jakość, instalując urządzenia usuwające niepożądane związki chemiczne i inne zanieczyszczenia.

Woda z własnego ujęcia
Z artykułu dowiesz się:
  • Jak wybrać rodzaj studni?
  • Jak dobrać pompę do czerpania wody ze studni?
  • Jak uzdatniać wodę?

Woda z własnego ujęcia

Wybór rodzaju studni będzie uzależniony od warunków hydrogeologicznych i sposobu docelowego użytkowania studni. Możemy zdecydować się na tymczasowe ujęcie wody użytkowane podczas prowadzenia prac budowlanych i późniejsze podłączenie budynku do sieci wodociągowej bądź też wykonać studnię przeznaczoną do stałego zaopatrzenia budynku.

Tymczasowe ujęcia budujemy najczęściej - jeśli pozwalają na to warunki hydrogeologiczne - w postaci studni wbijanej bądź wkręcanej nazywanej popularnie abisynką. Studnia abisynka jest łatwym do wykonania i tanim ujęciem wody, gdy jej poziom nie przekracza głębokości ok. 6 m.

Tworzy ją rura stalowa o średnicy 40-50 mm połączona z filtrem siatkowym zakończonym ostrzem lub świdrem. Przy tymczasowym użytkowaniu wystarczy wyprowadzić jej koniec ponad poziom terenu i zamontować złącze umożliwiające połączenie z pompą ręczną bądź przenośnym zestawem hydroforowym.

Studnia abisynka jest łatwa i tania do wykonania, a jej głębokość sięga do ok. 6 m.
Studnia abisynka jest łatwa i tania do wykonania, a jej głębokość sięga do ok. 6 m. Fot. Archiwum Budujemy Dom.

Studnie wiercone pozwalają na czerpanie wody z głębokości kilkudziesięciu metrów i na uzyskanie dużej wydajności. Poziom wody po wykonaniu odwiertu może znacznie się podnieść, zatem nawet w głębokich odwiertach nie zawsze będziemy musieli instalować pompę głębinową.

Studnie te budowane są przy użyciu wiertnic ręcznych bądź mechanicznych prowadzonych w rurze wiertniczej. Po wyjęciu tej rury, w odwiercie umieszczana jest rura osłonowa zaopatrzona w dolnej części w filtr szczelinowy i w zależności od granulacji warstwy wodonośnej może być dodatkowo obsypana żwirem. Średnica rury osłonowej musi zapewniać możliwość wprowadzenia do środka rury ssawnej z zaworem zwrotnym lub pompy głębinowej.

Studnia wiercona pozwala na czerpanie wody z głębokości kilkudziesięciu metrów.
Studnia wiercona pozwala na czerpanie wody z głębokości kilkudziesięciu metrów. Fot. Archiwum Budujemy Dom.

Typowe średnice rury przyjmuje się w granicach 100-125 mm, co wystarcza do zainstalowania w nich wystarczająco wydajnej na potrzeby domu jednorodzinnego pompy głębinowej.

Dla sprawnego czerpania wody istotne jest utrzymywanie się dostatecznie wysokiego poziomu wody w rurze, aby zapewnić sprawną pracę pompy. Przy czerpaniu wody za pomocą pompy powierzchniowej nie powinien być on mniejszy niż 1 m, a przy instalacji pompy głębinowej co najmniej 2 m powyżej odcinka filtracyjnego rury osłonowej.

Wyprowadzenie rury studziennej ponad teren umieszcza się w studzience o głębokości ok. 1,5 m (co chroni przed zamarzaniem) wykonanej z kręgów betonowych bądź jako prefabrykowanej z tworzywa sztucznego i zamykanej szczelną pokrywą. Jej krawędź powinna wystawać na ok. 20 cm ponad otaczający teren (co chroni przed napływem wody opadowej), a powierzchnię wokół niej trzeba utwardzić w promieniu ok. 1 m.

Przez boczną ściankę studzienki wyprowadza się rurę łączącą pompę z instalacją wewnętrzną w domu na głębokości poniżej strefy przemarzania (0,8-1,4 m). W przypadku instalowania pompy głębinowej do studzienki doprowadzany jest kablem prąd jedno- lub trójfazowy, a na rurze osłonowej montowana głowica umożliwiająca zawieszenie pompy i wyprowadzenie rury.

Dobór pompy do czerpania wody ze studni

Wybór rodzaju pompy do czerpania wody z własnej studni uzależniony jest od głębokości lustra wody względem poziomu, na jakim ustawimy pompę. Jeśli nie przekracza ona 6-7 m można wykorzystać pompę powierzchniową tzw. samozasysającą, jednak przy intensywnym poborze może on spaść poniżej tej wartości i w efekcie pompa przestanie czerpać wodę.

Pompy serii OMNITRON 5000 AUTOMAT to monoblokowe pompy głębinowe, gdzie hydraulika pompy zintegrowana jest z silnikiem. fot. Omnigena
Pompy serii OMNITRON 5000 AUTOMAT to monoblokowe pompy głębinowe, gdzie hydraulika pompy zintegrowana jest z silnikiem. fot. Omnigena

Takich ograniczeń nie mają pompy głębinowe, które teoretycznie mogą czerpać wodę z dowolnej głębokości. W potocznym znaczeniu określenie „pompa do wody” dotyczy agregatu pompowego - czyli pompy i zespolonego z nim silnika elektrycznego. Przy jego zakupie powinniśmy zwrócić uwagę na elementy zabezpieczające silnik przed uszkodzeniem.

Pompa głębinowa.
Pompa głębinowa. Fot. Belsan.

Standardowo powinien on mieć zabezpieczenie przed przegrzaniem, przeciążeniem i pracą na tzw. suchobiegu, gdy z jakichś względów ustanie dopływ wody. Niezależnie od rodzaju pompy musimy dobrać również parametry jej działania dostosowane do konkretnych warunków pracy z uwzględnieniem ciśnienia podnoszenia i wydajności.

Uzdatnianie wody

Jakość wody doprowadzonej do domu zależy głównie od tego, czy pobieramy ją z sieci wodociągowej, czy tez z własnego ujęcia. Woda czerpana z sieci miejskiej czy gminnej jest pod stałą kontrolą sanitarną i musi spełniać określone wymagania fizyko-chemiczne, zatem z reguły nie wymaga dodatkowego uzdatniania przy wykorzystywaniu na cele konsumpcyjne, gospodarcze czy higieniczne.

Niemniej niekiedy decydujemy się na zamontowanie dodatkowych urządzeń poprawiających jej smak czy eliminujących nieprzyjemny zapach przy używaniu jej jako wody do picia. Natomiast przy czerpaniu wody z własnej studni musimy się liczyć z koniecznością jej uzdatnienia przed wprowadzeniem do wewnętrznej instalacji wodnej, a sposób poprawy jakości wody uzależniony jest od wyników badań dostarczonych do laboratorium próbek.

Przy bardzo złej jakości wody warto rozważyć możliwość wykonania nowej studni lub pogłębienia istniejącej sięgającej do niższych warstw wodonośnych, gdyż koszty urządzeń uzdatniających i ich eksploatacja może okazać się znacznie droższa niż wykonanie nowego ujęcia.

Trzeba też brać pod uwagę zwiększoną objętość ścieków spowodowaną koniecznością cyklicznego płukania urządzeń filtracyjnych, co przy odprowadzeniu ścieków do zbiornika bezodpływowego (szamba) zwiększa częstotliwość jego opróżniania.

Uzdatnianie wody często przebiega kilkuetapowo, przy czym urządzenia powinny być instalowane w określonej kolejności. Ze względu na rodzaj zanieczyszczeń i przeznaczenie wody urządzenia te mogą być instalowane na zasilaniu całej instalacji lub tylko dla wybranych punktów jej wykorzystania. Każde urządzenie filtracyjne montowane na zasilaniu instalacji powinno być wyposażone w tzw. obejście umożliwiające pobór wody w razie awarii lub w czasie płukania.

Stacja uzdatniania wody.
Stacja uzdatniania wody. Fot. L. Jampolska.

Przy wykonywaniu własnego ujęcia wody zwróćmy uwagę na:

  • po uzbrojeniu studni należy przeprowadzić próbę jej wydajności poprzez ciągłe pompowanie przynajmniej przez godzinę. Intensywność czerpania wody powinna dość znacznie przekraczać przewidywane zapotrzebowanie, co zapewni dostateczną wydajność podczas normalnego użytkowania. Próbne czerpanie umożliwi również ułożenie się warstw filtracyjnych w złożu wodonośnym.
  • po przeprowadzeniu pomiaru jej wydajności możemy wstępnie ocenić jakość czerpanej wody. Oprócz przezroczystości, zapachu i smaku sprawdźmy, czy woda jest dostatecznie miękka i nie zawiera zbyt dużo związków żelaza. Ocenę twardości przeprowadzamy poprzez sprawdzenie zdolności do pienienia się mydła (w wodzie miękkiej mydło intensywnie się pieni). Natomiast związki żelaza wykryjemy, gdy nastąpi wytrącenie się brunatnego osadu po odstawieniu przezroczystego pojemnika na kilka godzin. Jeśli woda wymagać będzie uzdatnienia, możemy spróbować pogłębić wiercenie sięgające do niższej warstwy wodonośnej.
  • jeśli w czasie wiercenia odwiert będzie przechodził przez płytsze, niewykorzystywane warstwy wodonośne, rura osłonowa powinna być dokładnie uszczelniona w otworze. Zapobiegnie to spływowi wody z wyżej położonych poziomów wodonośnych i mieszania się z woda użytkową. Jest to szczególnie ważne, gdy spływająca woda podskórna zawierać będzie bakterie i inne zanieczyszczenia biologiczne bądź chemiczne.
  • przy instalacji pomp głębinowych trzeba zwrócić uwagę na zabezpieczenie kabla zasilającego silnik przed uszkodzeniem. W żadnym razie nie może on służyć do opuszczania pompy czy być narażony na obciążenia zrywające. Przy znacznej głębokości studni należy zamocować go do rury tłocznej za pomocą plastikowych obejm. Redukuje to naprężenia rozciągające pod własnym ciężarem przewodu.

Autor: Cezary Jankowski
Zdjęcie otwierające: Watersystem
Zdjęcia w tekście: Archiwum Budujemy Dom, Omnigena, Belsan, L. Jampolska
Film: Wilo

 

Komentarze

FILMY OSTATNIO DODANE
Copyright © AVT 2020 Sklep AVT